Răng là một bộ phận quan trọng của cơ thể, giúp chúng ta có thể nhai và nghiền nát thức ăn. Đối với trẻ nhỏ, việc mọc răng đúng lúc và đủ bộ sẽ giúp bé phát triển tốt về thể chất lẫn trí não. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh thường rất quan tâm đến thứ tự mọc răng sữa ở con.
Theo các bác sĩ nhi khoa, răng sữa thường bắt đầu mọc ở trẻ từ khoảng 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, tùy từng đứa trẻ mà quá trình này có thể sớm hơn hoặc muộn hơn. Thông thường các răng sữa mọc theo một trình tự nhất định gồm răng cửa, răng nanh rồi đến răng hàm.
Bài viết dưới đây, Nha khoa City Smiles sẽ cung cấp những thông tin hữu ích liên quan đến thứ tự mọc răng sữa cũng như cách chăm sóc răng miệng đúng cách cho bé ngay từ nhỏ.
Răng sữa là gì?
Răng sữa là những chiếc răng đầu tiên của trẻ em, bắt đầu mọc lên khi trẻ được khoảng 6 tháng tuổi.
Răng sữa thường có màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, kích thước nhỏ hơn so với răng vĩnh viễn. Chất liệu của răng sữa cũng mềm và mỏng hơn nên dễ bị sâu răng và gãy vỡ hơn.
Tuy nhiên, răng sữa đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ, giúp bé có thể nhai nghiền thức ăn, phát triển kỹ năng nói và giữ gìn thẩm mỹ khuôn mặt.
Trẻ bắt đầu mọc răng vào thời điểm nào?
Thông thường, răng sữa sẽ bắt đầu phát triển ở trẻ từ khoảng 4-7 tháng tuổi. Tuy nhiên, mỗi bé lại có nhịp độ phát triển khác nhau nên thời điểm mọc răng cũng có sự chênh lệch.
Dấu hiệu đầu tiên cho thấy bé sắp mọc răng sữa đó là nướu bé bị đỏ, sưng và nhô lên. Đồng thời, do quá trình mọc răng gây khó chịu, đau nhức nên bé sẽ có biểu hiện quấy khóc, hay cắn vào vú mẹ, tay chân hoặc các vật xung quanh để giảm bớt cơn đau.
Mẹ có thể sờ nhẹ lên nướu của bé xem có cảm giác cứng, nổi gồ lên không để biết bé đang ở giai đoạn nào của quá trình mọc răng.
Thứ tự mọc răng sữa của trẻ
Quá trình mọc răng sữa ở trẻ thường trải qua các giai đoạn sau:
Khi trẻ được 6-7 tháng tuổi
Lúc này, hai răng cửa sữa phía trên của bé sẽ là những chiếc răng đầu tiên mọc lên. Sau đó, các răng cửa dưới, răng nanh trên và răng nanh dưới cũng lần lượt nhô lên.
Đối với một số bé mọc răng sớm, răng cửa dưới có thể mọc trước răng cửa trên vài tuần.
>>>Xem thêm: Răng nanh sữa là gì? Trẻ mọc răng nanh sữa cha mẹ cần lưu ý điều gì?
Thứ tự mọc răng sữa ở tháng thứ 8-12
Trong giai đoạn này, bé sẽ có thêm các răng hàm dưới và răng hàm trên mọc lên. Như vậy là đến 12 tháng tuổi, hàm trên của bé đã có đủ 10 chiếc răng còn hàm dưới thì có 8 chiếc.
Lưu ý là các răng hàm sẽ mọc thành từng cặp, một bên trái, một bên phải. Nếu thấy răng một bên mọc trước rất lâu thì phụ huynh nên cho bé khám nha sĩ.
Bé được 9- 13 tháng tuổi
Răng cửa sau trên và dưới sẽ lần lượt mọc ra trong giai đoạn này, cùng với đó là răng nanh thứ hai ở cả hàm trên và hàm dưới.
Thứ tự mọc răng sữa khoảng 10-16 tháng tuổi
Từ 10-16 tháng tuổi, răng nanh thứ nhất ở hàm dưới sẽ mọc lên. Đồng thời, các răng hàm của bé cũng dần được hoàn thiện và mọc đều cả hai bên.
Bé 13-19 tháng tuổi
Từ 13-19 tháng tuổi, những chiếc răng nanh thứ nhất ở hàm trên của bé cũng sẽ lần lượt mọc lên.
Như vậy, đến thời điểm này thì hàm trên đã có đủ 16 răng còn hàm dưới là 20 răng.
Thứ tự mọc răng sữa khoảng 14-18 tháng tuổi
Từ 14-18 tháng tuổi, những răng cửa sau cuối cùng ở hàm dưới của bé sẽ mọc ra.
Đồng thời răng cửa sau thứ hai ở hàm trên cũng phát triển hoàn chỉnh.
Thứ tự mọc răng sữa khoảng 16-22 tháng tuổi
Trong giai đoạn này, bé sẽ có thêm răng hàm thứ ba mọc ở cả hàm trên và hàm dưới. Như vậy, đến 22 tháng tuổi, hàm dưới của bé đã có đủ 20 răng.
Khoảng 23-31 tháng tuổi
Khoảng 23-31 tháng tuổi, những chiếc răng nanh thứ hai cuối cùng ở hàm trên của bé cũng sẽ mọc ra.
Ngoài ra răng hàm thứ nhất cũng phát triển hoàn chỉnh.
Thứ tự mọc răng sữa khoảng 25-33 tháng tuổi
Cuối cùng, đến khoảng 25-33 tháng tuổi thì những răng hàm thứ hai cuối cùng ở cả hàm trên và hàm dưới của bé cũng sẽ mọc đủ, đánh dấu cho sự hoàn thành quá trình mọc răng sữa.
Như vậy, vào khoảng 2-3 tuổi, hàm trên của trẻ sẽ có 20 chiếc răng sữa còn hàm dưới là 20 chiếc.
Một số biểu hiện của trẻ đang chuẩn bị mọc răng
Quá trình mọc răng sữa thường khiến trẻ gặp không ít khó chịu và đau đớn. Vì vậy, cha mẹ cần quan sát kỹ càng để nhận biết các biểu hiện của trẻ lúc này:
Biểu hiện từ nướu
- Nướu của bé bị đỏ, sưng tấy và phù nề rõ rệt, có thể nhìn thấy rất rõ
- Khi sờ nhẹ vào nướu, mẹ có cảm giác cứng, đau nhức và thấy các gồ cao ở nướu do răng đang đâm lên
- Tình trạng nướu đỏ, sưng có thể kéo dài 3-5 ngày trước khi răng mọc hẳn lên
Biểu hiện từ miệng và môi bé
- Bé hay nhẩu môi, thè lưỡi ra ngoài và luôn muốn đưa các vật vào miệng
- Miệng bé tiết nhiều nước bọt bất thường, có thể chảy dài ra ngoài cổ áo
- Môi bé thường xuyên đỏ, khô và có vết nứt nẻ nhẹ
Biểu hiện từ hành vi của bé
- Bé thường xuyên quấy khóc, đặc biệt là về đêm và có xu hướng cắn ngậm miệng vào các vật xung quanh
- Luôn cáu gắt, khó chịu, dễ dàng bị kích động và khóc thét
- Chán ăn hoặc biếng ăn và có những triệu chứng như sốt nhẹ, tiêu chảy
- Hay đưa tay vào miệng, có thể gây trầy xước nướu, lợi và tổn thương niêm mạc
Với những biểu hiện trên, các mẹ có thể nhận biết được bé đang ở giai đoạn chuẩn bị mọc răng sữa. Điều này giúp mẹ chăm sóc trẻ tốt hơn để giảm bớt cơn khó chịu cho bé.
Nhổ răng sữa cho bé ngay tại nhà, có nên không?
Việc nhổ răng sữa cho bé ngay tại nhà không phải là một phương pháp được khuyến khích. Việc này có thể gây ra đau đớn và rủi ro nhiễm trùng nếu không được thực hiện đúng cách. Thay vào đó, nếu răng sữa của bé chưa rụng mà bạn quan sát thấy chúng đã chuyển màu hoặc chảy máu, bạn nên đưa bé đến thăm nha sĩ. Nha sĩ sẽ có kỹ thuật và trang thiết bị cần thiết để nhổ răng an toàn và hiệu quả cho bé.
Trẻ chậm mọc răng có ảnh hưởng gì không?
Trẻ chậm mọc răng so với tuổi (sau 12 tháng tuổi mới có răng) có thể do di truyền hoặc thiếu hụt dinh dưỡng. Tình trạng này có một số ảnh hưởng như:
- Chậm phát triển chiều cao, cân nặng do ăn kém, tiêu hóa kém
- Tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý về xương, răng miệng
- Ảnh hưởng đến khả năng nhai, nuốt, phát âm của bé
Do đó, nếu thấy con chậm mọc răng, phụ huynh cần đưa bé đi khám để được tư vấn, can thiệp kịp thời, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện của bé.
>>>Tham khảo: Trẻ mấy tháng mọc răng? Dấu hiệu và cách chăm sóc bé mọc răng
Các bệnh về răng sữa phổ biến ở trẻ
Ở giai đoạn mọc răng sữa, trẻ rất dễ gặp các bệnh về răng miệng. Dưới đây là một số bệnh răng sữa thường gặp và cách phòng tránh chúng.
Sâu răng
Sâu răng xảy ra khi acid trong thức ăn, đồ uống ăn mòn men răng, tạo ra các lỗ nhỏ. Nếu không được điều trị sớm, vi khuẩn có thể xâm nhập sâu bên trong gây đau đớn, nhiễm trùng. Cha mẹ cần giữ gìn vệ sinh răng miệng, tránh ăn quá nhiều đồ ngọt cho bé.
Viêm nướu
Viêm nướu là bệnh nhiễm trùng ở nướu khiến nướu sưng đỏ, chảy máu khi đánh răng. Bệnh này có thể do vệ sinh răng miệng kém, lắp ghép răng không khít. Cách phòng bệnh là giữ gìn vệ sinh răng miệng tốt, điều trị sớm nha chu.
Viêm tủy răng
Viêm tủy răng là bệnh nhiễm trùng tủy răng gây đau ê ẩm, nhức mỏi. Nguyên nhân là do thủng men, sâu răng hoặc chấn thương. Điều trị bằng cách trám hoặc nhổ bỏ răng bị viêm nặng để ngăn chặn tổn thương lan rộng.
Răng mọc lệch lạc, hô, móm
Nhiều bé có tình trạng một hoặc nhiều răng mọc ngược chiều, lệch vị trí so với bình thường. Đây có thể là do di truyền, thiếu hụt dinh dưỡng, môi trường sống khắc nghiệt. Cha mẹ cần cho trẻ khám định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các dị tật này.
Cha mẹ nên chăm sóc răng sữa cho trẻ như thế nào?
Răng sữa đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Chăm sóc răng miệng đúng cách ngay từ nhỏ giúp bé phòng tránh nhiều bệnh về răng sau này. Các bậc phụ huynh nên:
Vệ sinh răng miệng hàng ngày
- Sau mỗi lần cho trẻ bú sữa mẹ hoặc ăn dặm, cha mẹ nên dùng khăn sạch thấm nước ấm nhẹ nhàng lau răng và nướu cho bé.
- Có thể sử dụng nước muối sinh lý để súc miệng giúp loại bỏ mảng bám và vi khuẩn gây hại.
Cho bé sử dụng sữa nhiều canxi, vitamin
- Cung cấp đầy đủ các loại sữa, bột dinh dưỡng giàu canxi, vitamin D, K, C tốt cho răng.
- Tuyệt đối không cho bé dùng sữa đậu nành thay thế sữa mẹ quá sớm.
Khám răng định kỳ
- Đưa bé đi khám răng 6 tháng/lần kể cả khi răng bình thường để phát hiện và xử lý sớm các bất thường.
- Bác sĩ có thể phát hiện sâu, mòn men, vị trí mọc lệch lạc răng và có phương án can thiệp.
Tránh đồ ngọt, đồ hủy men răng
- Giới hạn cho bé ăn kẹo, đồ ngọt để bảo vệ men răng.
- Không cho bé ngậm bình sữa quá lâu, đặc biệt là khi bé ngủ.
Việc chăm sóc răng đúng cách, khoa học ngay từ sớm sẽ giúp bé phát triển toàn diện và tránh nhiều vấn đề về răng sau này.
>>>Tham khảo: Cách xử lý khi răng sữa của trẻ bị mòn, cha mẹ cần lưu ý
Lưu ý và khuyến cáo trong quá trình mọc răng sữa
Quá trình mọc răng sữa dễ khiến trẻ gặp phải nhiều rủi ro và tai nạn thương tích. Cha mẹ cần lưu ý:
Cất giữ các vật dụng nguy hiểm
- Để ý và cất giữ kỹ càng các loại thuốc, hóa chất, vật dụng sắc nhọn xa tầm với của bé.
- Kiểm tra và gỡ bỏ các đinh, ốc vít hở ra khỏi đồ nội thất trong phòng của bé.
Giám sát chặt chẽ các hoạt động
- Luôn giám sát xem bé có đưa vào miệng những vật gì tiềm ẩn nguy cơ gây thương tổn.
- Chú ý các góc khuất, dưới gầm giường, bàn ghế nơi có thể chứa đồ vật nhỏ dễ nuốt.
Xử lý cơn đau răng kịp thời
- Cho bé cắn các đồ lạnh, mềm để giảm cơn đau khi răng mọc.
- Lau nướu bằng khăn ấm giúp cải thiện tình trạng viêm nhiễm và giảm khó chịu.
- Tuyệt đối không tự ý cho bé uống thuốc giảm đau khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ.
Hy vọng những chia sẻ trên hữu ích với các bậc phụ huynh trong việc bảo vệ trẻ an toàn trong giai đoạn quan trọng này!
Kết luận
Như vậy, quá trình mọc răng sữa ở trẻ thường diễn ra từ 6 tháng tuổi, với thứ tự nhất định từ răng cửa, răng nanh đến các răng hàm. Cụ thể, hàm trên thường phát triển trước, sau đó đến hàm dưới và hai bên cân đối.
Tuy nhiên, mỗi trẻ lại có sự khác biệt nhỏ về thời điểm và thứ tự mọc răng sữa do nhiều yếu tố ảnh hưởng. Nếu thấy con có biểu hiện bất thường, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám để được tư vấn và can thiệp kịp thời nếu cần thiết.
Việc cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cũng như chú ý vệ sinh răng miệng, bảo vệ răng cho trẻ hàng ngày cũng góp phần quan trọng vào sự phát triển khỏe mạnh của hàm răng sữa.
>>>Tham khảo:
- Sơ đồ răng sữa: Cấu trúc, tên gọi và những điều cần biết
- Thay răng sữa ở trẻ và những điều quan trọng mẹ cần lưu ý